انجمن پزشکی کوهستان ایران: بارها در گزارشات برنامه ها خوانده ایم که بی توجهی به حریم زندگی بومیان کوهستان باعث بروز مشکلات جدی برای برنامه های کوهنوردی شده است، حتی در مواردی باعث بروز حوادث جدی که منجر به ارجاع به مراکز انتظامی شده است. در برنامه های کوهنوردی ما مهمان آنانیم و آنان صاحب خانه و ما باید حرمت صاحبخانه را حفظ کنیم. با رعایت موارد ذیل می توانیم از بروز چنین مسائلی جلوگیری کنیم:
۱ – در برخورد با روستانشینان ، عشایر و چوپان ها رعایت احترام و ادب را مد نظر داشته باشید . به ویژه در سلام دادن به ریش سفیدان همیشه پیش دستی نمایید . از آنجایی که این گونه افراد به کوه نوردان به چشم شهرنشینان و افراد با سواد نگاه می کنند ، انتظار رعایت آداب و معاشرت بیشتری را از طرف آنها دارند .
۲ – هنگام عبور از داخل روستا ، از شوخی کردن با هم نوردان جداً پرهیز کنید و باید در نظر داشته باشید که ورود شما به روستا به ویژه در لباس و تجهیزات کوه نوردی که معمولاً رنگهای شادی نیز دارند ، کنجکاوی جمعیت روستایی را برانگیخته می کند و حرکات و رفتار شما را در زیر ذره بین قرار می دهد .
۳- در برخورد با بچه ها مهربان باشید و از اینکه ممکن است دنبال شما راه بیفتند و وسایل شما را از روی کنجکاوی لمس کنند صبور باشید
۴ – از عکس گرفتن و فیلمبرداری داخل روستا ، بدون اطلاع از فرهنگ و آداب و رسوم منطقه ، خودداری نمایید .
۵ – از توقف در مقابل درب ورودی خانه ها پرهیز نمایید و سعی کنید در مقابل اماکن عمومی از قبیل مغازه های روستا ، قهوه خانه ، مسجد و یا میدان توقف کنید .
۶ – از پوشیدن شلوار کوتاه و زیرپوش رکابی در داخل روستا یا هنگام عبور از کنار چادرنشینان پرهیز کنید .
۷ – هنگام برداشتن آب از چشمه ها و قنات های داخل آبادی سعی کنید از افراد مسن و با تجربه گروه جهت آوردن آب استفاده کنید . ( از آنجایی که وظیفه آب آوردن و شستن لباسها و ظروف بر عهده دختران جوان می باشد این محل ها در بیشتر اوقات روز به زنان و دختران اختصاص دارد )
۸ – افراد روستایی و عشایری خود را از لحاظ جسمانی و برخورد با طبیعت قوی تر از شهری ها می دانند . سعی کنید توی ذوقشان نزنید
۹ – هنگام ورود و نزدیک شدن به اماکن مذهبی که معمولاً با نامهای پیر ، قدمگاه ، اجاق ، زاویه ، آستانه ، سقاخانه و …. شناخته می شود ، باید در نظر داشته باشید که اینگونه اماکن در نظر مردم بومی از قداست و احترام زیادی برخوردارند . برخی از درختان مثل درخت توت ، زال زالک ، سدر (کنار) ، مورد و …. نیز مقدس شمرده می شوند . البته این قداست از مکانی به مکان دیگر فرق می کند .
۱۰ – از ورود به کشتزارهای گندم و علفزارهایی که در انحصار افراد قرار دارند جداً خودداری کنید . در صورت اجبار از مرزهای موجود بین قطعه زمین ها استفاده نمایید . باید توجه داشت درآمد روستاییان مناطق کوهستانی معمولاً بسیار پایین بوده و تنها راه درآمدشان چند راس گوسفند و همین مزارع کوچک می باشد .
۱۱ – از آنجاییکه در فصل کاشت و یا موقع وجین و برداشت محصول ، زنان و دختران جوان نیز پا به پای مردان در مزارع و باغات به کار مشغولند ، لذا باید از ورود به آنجا بدون اجازه جداً خودداری کرد .
۱۲ – در صورت ورود ناخواسته به ملک خصوصی افراد در مواجهه با اعتراضشان به جای بحث و مجادله ، از آنها عذرخواهی نمایید .
۱۳ – در برخورد با سگهای گله نباید سر به سر آنها گذاشت و آنها را عصبانی تر کرد زیرا در این صورت نارضایتی صاحب گله را نیز فراهم کرده اید . در مقابله با سگهای وحشی از خود چوپان یا صاحب سگ کمک بگیرید .
۱۴ – موقع پرسیدن فاصله محل ها ، توجه داشته باشید که افراد بومی در تخمین زمانها ، معمولاً به علت عدم استفاده زیاد و روزمره از ساعت ، یا به علت آشنایی و رفت و آمد زیاد در محل ، آنرا نزدیک تر از آنچه هست برآورد می کنند یا در دوری فاصله ها دچار اغراق و مبالغه می گردند . زندگی در طبیعت بیشتر با اوقات شرعی و طلوع و غروب آفتاب ارتباط دارد .
منبع : سایت موسسه علمی پزشکی کوهستان – عکس از صفحه آقای مهرداد پور غلامی
_________________________________