خونریزی داخلی
تعریف: چنانچه خون پس از خروج از رگ در داخل حفره ای از بدن ریخته ومحل خونریزی مشاهده نشود، خونریزی داخلی گویند. مانند خونریزی در داخل جمجمه، ویا در مجاری گوارشی.
کمکهای اولیه در خونریزیهای داخلی :
در مورد خونریزیهای داخلی مهمترین کار رساندن بیمار به مرکز درمانی است وبهترین اقداماتی که میتوان انجام داد به ترتیب زیر است :
۱- کنترل علائم حیاتی
۲- کنترل راههای هوائی
۳- قرار دادن بیمار در بهترین وضعیت
مثلاً اگر بیمار دچار تهوع واستفراغ های مکرر است اورا به پهلو خوابانده واگر خونریزی داخلی اندامها ( دست وپا )است، اندام را بالا نگه دارید.
۴- بیمار اگر دچار شوک است کمکهای اولیه در مورد او انجام شود.
۵- در صورت امکان به بیمار اکسیژن داده وبه او هیچ چیز نخورانید.
۶- در اولین فرصت ممکن بیمار را به مرکز درمانی انتقال دهید.
نکته۱ : در صورت ضربه به سر – استفراغ های مکرر زنگ خطر بزرگی جهت اعلام خونریزی داخل مغزی میباشد که میتواند باعث مرگ مصدوم گردد.همچنین خروج مایع مغزی نخاعی که همانند آبریزش بینی از بینی و مایع شفافی از گوش می باشد از علایم ضربه مغزی می باشد
در ضربه مغزی : سر مصدوم را بالاتر از سایر اندام او قرار دهید . از خروج مایع مغزی نخاعی به بیرون جلوگیری نکنید و هر چه سریعتر مصدوم را به مرکز درمانی انتقال دهید .
نکته۲ : در صورت ضربه به شکم – دل درد شدید زنگ خطر بزرگی جهت اعلام خونریزی داخل شکم میباشد ودر صورت عدم توجه باعث مرگ مصدوم خواهد شد.
تعریف زخم
ایجاد هر گونه شکاف و از بین رفتن پیوستگی بافتهای بدن چه در داخل و چه در سطح خارجی بدن را زخم مینامند. به عبارت دیگر هر گونه صدمه به نسج نرم را زخم گویند. (نسج نرم در بدن شامل پوست ، عضلات ، عروق خونی و اعصاب میباشد)
زخمهای باز
هرگاه در اثر عوامل مختلف قسمتی از پوست بدن تغییر شکل دهد و این تغییر شکل باعث خروج خون از بدن شود ایجاد زخم باز مینماید. در این نوع زخم خونریزی از بدن قابل روئیت است.
انواع زخمهای باز
• زخمهای شکافدار یا بریدگیها: در این زخم دیواره زخم منظم و مستقیم است که با وسایل برنده مثل چاقو ، شیشه و غیره ایجاد میشود
• زخمهای پاره پاره: در این نوح زخم لبههای زخم نامنظم و ناهموار هستند و ممکن است بر اثر تماس با سیم خاردار برخورد ترکش خمپاره و یا گاز گرفتگی حیوانات ایجاد شود
• زخمهای کنده: در این نوع زخم قسمتی از پوست از بدن جدا میشود و گاهی اوقات نسج زیر جلدی و عضله نیز کنده میشود
• خراشیدگی: معمولا براثر ساییده شدن یا سر خوردن روی سطح زبر به وجود میآید.
• زخمهای سوراخ شده: در این نوع زخمها ممکن است دیوار زخم منظم باشد، خونریزی کم و التیام به کندی صورت میگیرد.مانند زخمهای چاقو ، گلوله ، سوزن …
اقدامات لازم
در صورتیکه محلولهای استریل مانند سرم شستشو یا نرمال سالین ، بتادین یا آب جوشیده ولرم در دسترس می باشد، گرد و غبار و آلودگی را از روی زخم بشویید.
– زخمهای باز را بلافاصله با یک پوشش استریل مانند گاز یا هر گونه پارچه تمیز دیگر بپوشانید.(پانسمان)
جسم خارجی عمقی از جمله جسم خارجی نوک تیز مثل میله یا سوزن یا چاقو را هرگز از زخم خارج نکنید (به خصوص در قفسه سینه یا شکم) ، چون ممکن است سبب آسیب بیشتر به عروق خونی و خونریزی شود.
-در مورد زخمهای خونریزی دهنده لخته روی زخم نباید با کشیدن گاز و … جدا شود چون باعث ایجاد خونریزی مجدد میشود.
قطععضو
اقدامات و کمکهای اولیهاز مصدوم
۱) درصورتامکان، دستکشیکبار مصرفبپوشید. با فشار آوردنرویعضو آسیبدیدهو بالا بردنآن، خونریزیرا کنترلکنید.
۲) یکپانسمان ، استریل یا یک قطعه پارچه تمیز بدون کرک روی محل جراحت قرار دهید و آن را با پیچیدن باند محکم کنید. در صورت بروز شوک، بهدرمانآنبپردازید.
۳) با مرکز اورژانس تماس بگیرید و آمبولانس درخواست کنید و ذکر کنید که قطع عضو صورت گرفته است . علایمحیاتی(سطحپاسخدهی، نبضو تنفس) را کنترل و ثبت کنید .
احتیاط ! دقت کنید که عضو قطع شده در تماس مستقیم با یخ قرار نگیرد.
زخم بسته
زخم بسته عبارت است از صدمه و ضایعه دیدن بافتهای داخلی بدن ، بدون اینکه راه ارتباطی به بیرون و سطح بدن داشته باشند. این زخمها معمولا نتیجه تحت فشار قرار گرفتن بوسیله اشیاء سنگین میباشد.
انواع زخم بسته
• زخمهای کوفتگی (کوبنده): ضربه غیر برنده به بدن میتواند باعث له شدن و جداشدن لایههای عمقیتر پوست و نسوج زیر جلدی شود بدون این که خونریزی قابل روئیت باشد.
• زخمهای له شده (له شدگی:ر اینجا دیواره زخم نامنظم و خونریزی زیاد است و التیام به کندی صورت میگیرد
اقدامات و کمکهای اولیه در زخمهای بسته
کوفتگی شایعترین نوع زخم بسته است که نیازبه کمکهای اولیه سریع ندارد. البته قبل از انتقال درصورت نیاز درمان شوک (درصورت وجود علایم شوک) برای مصدوم باید انجام گیرد