به بهانه سرپرستی در قلّه ی سیاه گوک

بایستی به دوست عزیز سرپرست برنامه ی سیاه گوک دست مریزاد گفت که با محجوبیت و خونسردی که از ویژگیهای اوست هدایت گروه را در برنامه ی ۴۵۰۰ متری نه چندان آسان سیاه گوگ درمنطقه ی علم به خوبی پیش برد . ۲ روز سخت رابا متانت پشت سر گذاشت و خم به ابرو نیاورد.نقطه قوت برجسته ای که قابل تعمق و آموزنده است،ولی آیا به راستی این مهم به تنهایی برای سرپرستی ها کفایت خواهد نمود.

سرپرستی یکی از مهمترین مقوله های اجرایی در برنامه های کوهنوردی است که به تناسب سطح برنامه و در نظر گرفتن تجربه ی لازم در این خصوص و توانایی فرد با مسئولیت مربوطه گزینش می گردد.البته نگاه کادر پرورانه را نیز مد نظر می گیرند تا همواره ابزار رشد افراد برای برنامه های سنگین تر فراهم آید.

سرپرستی و هدایت در برنامه ها بویژه مخاطره انگیز جدای از تجربه نیاز به مجموعه ای از دانشها بویژه هواشناسی وروانشناسی دارد که پس از پشت سر گذاشتن برنامه ریزی و اجرایی شدن آن این سرپرست است که همه مسئولیت ها متوجه ی او می شود و چشم ها همه به دنبال او و تصمیماتی است که اتّخاذ می کند. خطاهای او پررنگ تر جلوه می کند و فشارها بر شرکت کننده هابه علت قرار گرفتن در موقعیت سخت، شدیدتر از اندازه احساس می شود . و بالعکس تصمیم گیری های درست و بخردانه از خستگی ها می کاهد و از به هدررفتن انرژی جلوگیری می کند.

سرپرست می بایست در طول صف حرکت نموده و مرتب در جریان وضعیت روحی و توان فیزیکی افراد قرار گیرد تا در شرایط متفاوت درارتفاعات بالا تحلیل مدام از آنان داشته باشد .

او نباید افراد را خسته کند و در صورت خسته شدن،وی را در کنار افراد با روحیه قرار داده تا به تقویت روحیه او کمک کند.

یک فرد درشرایط بحرانی را نباید به تنهایی عقب فرستاد ، بهتر است ۲ نفر در کنار او قرار گیرند تا اگر چنانچه وضعیت وخیم بود  یک نفر کنار او باقی مانده و نفر دوم برای کمک گرفتن به پایین اعزام گردد.

مواظب گام برداری افراد تیم باشد همه ی کف پا سنجیده و منظم روی زمین گذاشته شود .

جلوی دویدن در سرازیریها را بگیرد و در شیب های تند توصیه نماید تا به صورت زیگزاگ حرکت نمایند .

دست هاآزاد باشد و تا می توانند با باتوم حرکت نمایند.

در ارتفاعات بالا کمبود اکسیژن و خستگی سبب بازتابهای غیرمتعارف پاره ای از همنوردان شده از خود واکنش های عصبی بروز می دهند توجه به این مهم و برخوردهای درخور و شایسته از جمله وظایف  سرپرستان است .

از سرخوردن روی برف همنوردانی که قبلن آموزشها ی لازم برف را نگذرانده اند برروی شیب های تند بویژه جاهایی که عوارض سنگی در کمین نشسته پرهیز دارد .

رعایت ۵ تا ۱۰ دقیقه استراحت در ساعت رادرطول کوهپیمایی نموده  تا هم هوایی بهتر صورت گرفته انرژی از دست رفته باز پس آید .

استراحت یک دقیقه ای سرپا و میان ساعت در ارتفاعات بالا و در شیبهای تند به هم هوایی کمک شایانی می نماید .

جلوی پرخوری افراد را گرفته ، توصیه ی غذای ذخیره و استفاده مدام از آب ولی به مقدار کم را به همنوردان بنماید .

باران ، باد ، خستگی ، افت روحیه و کامل نبودن تجهیزات فردی از عوامل مهم جانفرسا هستند که اگر کنار هم قرار گیرند می توانند مرگزای باشند و بایستی در آن افتراق ایجاد نموده از به هم پیوستن آنها جلوگیری کرد .

در مواقع بارانی ورعدوبرق هاازقله هاویال هافروداییدودرصورت امکان به دنبال جانپناهی مسقّف در عوارض طبیعی یا مصنوعی تا رفع خطر ،در امان قرار گیرید.

بهتر است سرپرستان حضور اصلی خود را در  انتهای صف سپری کنند تا احاطه ی بیشتری بر تیم داشته باشند تا چنانچه همنوردان مشکل پیدا نموده و به انتهای صف رانده می شوند دسترسی لازم را برای تصمیم گیری داشته باشد .

باید اذعان کنیم که هر دو عنصر روحیه ی صعود و توان  فیزیکی در شرایط مناسب جوی و تجهیزات فردی لازمه ی ادامه ی صعود در ارتفاعات و قله های بلند  است . هرگاه که هر کدام این موارد برشمرده شده بلنگد میتواند فرد و در نهایت گروه را دچار مشکل نماید. سرپرست باید متوجه باشد که تشخیص دهنده ، تصمیم گیرنده و پاسخگوی اصلی اوست و دیگران حق مداخله در کار سرپرستی ندارند و در حاشیه قرار می گیرند . داشتن روحیه بالا در صعودها نه تنها به حال فرد بلکه برای تیم نیز مفید خواهد بود ولی به شرط یکه او زحمت آمادگی جسمانی خود را تا سطح برنامه ای که می خواهد در آن شرکت کند متحمل شود و این دو مکمل همدیگرند و در صورت هماهنگ نبودن فردرا از رفتن بازمیدارد.باید هوشیار باشیم که نمیتوان به داشتن روحیه ی صرف فرد اکتفا نمود چون اگر این روحیه فرد را به خستگی مفرط برساند و ته مانده های انرژی او را به تاراج برد نمی تواند خوب فکر کند خوب تصمیم بگیرد و در نتیجه خوب راه برود و گامهای درست بردارد که در مسیرهای خطرناک حادثه سازخواهدشد . خیلی ها علاقمند به قرار گرفتن روی قله هستند و خود را به آب و آتش می زنند و این مهم را درنظرنمی گیرند که آیا انرژی تحلیل رفته به او اجازه این کار را می دهد که کار را به پایان خود برساند و در برگشت بدون خطر به نقطه ی اول برگردد . ما قبلاً هم تجربه کردیم و اشاره داشتیم که انرژی آدمی به بنزین وسایل موتوری بیشتر شبیه است که وقتی به اتمام برسد از رفتن باز می ماند . و این همه به عهده ی سرپرست است که توانایی خود را درخصوص فهم از شرایط اینگونه قله نوردان عاشق و … بدون برخورد احساسی به کار انداخته هنر سرپرستی خود را به نمایش بگذارد .

انعطاف پذیری سرپرستان در برنامه های سبک که مبادرت به همراه نمودن همنوردان  ضعیف تر می نمایند شاید قابل اغماض باشد ولی در برنامه های سنگین بویژه مسیرهای خطرناک می تواند آبستن حوادث جبران ناپذیری شود که از اعتبار او بکاهد و فاجعه آفرین گردد . تصمیم درست ، جدی و به موقع سرپرست است که می تواندجلوی خیلی از وقایع  پیدا و ناپیدا را بگیرد و توانایی خود را در عرصه ی هدایت گروه به نمایش بگذارد

نظم از جمله موارد دیگر در کوهنوردی است که در مرحله ی اول همه افراد تیم موظف و ملزم به  رعایت این اصول اولیه در کوهنوردی هستند و باید خواسته های متفاوتشان در هژمونی سرپرستی متبلور گردد. برای پیشبرد این بخش از کار سرپرست می بایست محکم و قاطع به مثابه ی فرماندهی توانا اهداف و برنامه های تعیین شده ی خود را اعلام و به اجرا گذاشته ، قصور و کوتاهی از امور را تحت هر شرایط بویژه در برنامه های سنگین و به هر دلیلی حال این دلیل می خواهد تفاوت سن و سال  همنورد ، تجربه بیشتر و … باشد کنار بگذارد و این موضوع از همان صبح آغاز می شود و در طول برنامه تا پایان آن به اجرای تصمیماتی اعم از زمان استراحت ، زمان حرکت ، و اجرای برنامه های اعلام شده پای بند باشد . سرپرستی که از این مهم کوتاهی نماید یعنی خود اولین عامل بهم ریختگی را فراهم کرده باعث اختلال در برنامه ریزی شخصی شرکت کنندگان شده و این اجازه را می دهد که نافرمانی های اولیه بروز پیدا کند ومداخله گری رخ بنماید که در ادامه، جمع و جور کردن آن را مشکل خواهد نمود . اکتیو بودن سرپرست در طول برنامه و اعمال رهبری  قدرتمند گروه ، هشداری است که اعضای تیم را وادار به تمرکز حول او نموده از دست اندازی در حوزه ی مدیریت او باز می دارد .

چکیده ی نکته های عنوان شده ی فوق مروری بود کوتاه که همنوردان عزیز و جوانمان آنرا تجربه نموده اند و اینجا فقط جهت یادآوری بیان گردیده است ، بی شک مساعدت و همیاری بیدریغانه ی آنان است که می تواند به سرپرستی در جهت پیشبرد اهداف او کمک نموده ، صعودها را با موفقت به پایان کار خود برسانند .

موفق باشید – راحلی ۲۰/۳/۹۰