نگاهی به مستند free solo

“یه مدال طلای ورزشی المپیک رو تصور کنید که اگه اون مدال رو نگیری میمیری” شاید این جمله از تیمی کالدول که در ابتدای مستند بیان شده کامل ترین توصیف صعود آزاد به دیواره ال کاپیتان باشد و همچنین آغازی دراماتیک برای یک ماجراجویی تکرار نشدنی در یک فیلم مستند به نام free solo

مستند free solo داستان زندگی الکس هانولد، یکی از اعجوبه های سنگ نوردی دنیا و همچنین مراحل آماده سازی وی برای تاریخی ترین صعودش یعنی صعود آزاد به دیواره ۹۱۴ متری ال کاپیتان را به تصویر می کشد. این مستند توسط شبکه نشنال جئوگرافیک تهیه شده و جیمی چین کوهنورد، صخره نورد و کارگردان به همراه همسرش الیزابت چای که یک مستند ساز است کارگردانی آن را بر عهده داشتند.

مستند free solo  به لحاظ روایی از سه بخش عمده تشکیل شده است: زندگی شخصی کاراکتر اصلی، مراحل آماده سازی برای صعود و خود صعود که دو بخش اول بسیار در هم تنیده هستند. در بخش زندگی شخصی، مستند ما را با سبک زندگی، علایق و همینطور دوستان نزدیک الکس آشنا می کند. ما چند مصاحبه از او را مشاهده می کنیم و متوجه می شویم که او چندین سال است که رویای صعود آزاد به ال کاپیتان را در ذهن می پروراند. با دیدگاه او نسبت به صود آزاد که دیدگاهی کمالگرا است آشنا می شویم و همچنین در میابیم که وی علاوه بر دغدغه های محیط زیستی که دارد،   فعالیت های مدنی از جمله  برق رسانی به مناطق و کشورهای محروم را انجام می دهد.

اما از نکات جالب توجه و متفاوتی که مستند در بخش آماده سازی به آن پرداخته، نمایش نگرانی مداوم گروه تولید کننده  فیلم در مورد لحظات پرفشار فیلمبرداری از یک صعود آزاد است. فشاری که متوجه هر دو طرف یعنی گروه فیلمبرداری و خود شخص صعود کننده می شود. “سخته تصور کنی که دوستت داره انفرادی و بدون طناب از چیزی صعود میکنه که خیلی خطرناکه و تو داری در موردش فیلم می سازی که ممکنه الکس رو تحت فشار غیر ضروری بزاره که یه کاری بکنه و بعد از قاب دوربین پرت بشه پایین و بمیره”. این نظریست که جیمی چین، کاگردان فیلم در این باره بیان میکند. آماده سازی ذهنی و عاطفی از دیگر نکات حائز اهمیت گفته شده در مستند است. الکس حدود ۴۰ بار به روش معمول ال کاپیتان را صعود کرده و در دفترچه خاطرات کوهنوردی خود نقشه ی صعود را قدم به قدم طراحی کرده. گویی که صدها بار در ذهن خود ال کاپیتان را بدون طناب صعود کرده.  او خود چندین بار به مقوله “آمادگی ذهنی” اشاره کرد و گویا میخواهد مخاطب را متوجه این مساله کند که در کنار آمادگی جسمانی و حتی بیشتر از آن، آمادگی ذهنی و داشتن اطلاعات کامل در مورد مسیر نکته ای حائز اهمیت در ورزش سنگنوردی محسوب می شود.

Free solo علاوه بر جلب کردن توجه علاقه مندان به ورزش کوهنوردی و سنگنوردی، توانست در محافل سینمایی نیز موفق باشد. جایز اسکار بهترین فیلم مستند سال از نود و یکمین دوره آکادمی علوم و هنرهای سینمایی از جمله جوایزیست که توانست کسب کند. علاوه بر این بسیاری از کارشناسان و منتقدان سینمایی free solo را جزء لیست بهترین فیلم سال قرار دادند و همچنین علی رغم اکران بسیار محدودتر فیلم های مستند نسبت به فیلم های داستانی، این فیلم با اقبال گسترده عموم مردم مواجه شد و بسیاری آن را هیجان انگیزتر از فیلم های پر هزینه هالیوودی که با هدف جذب مخاطب و بازگشت سرمایه ساخته می شوند، دانستند. اتفاقی که در سینما امری نادر محسوب می شود.

در مجموع باید گفت free solo یک مستند جذاب ،نفس گیر و خوش ساخت است که میتواند هر مخاطبی را با هر طیف سلیقه ای در جای خود میخکوب کند.

گروه کوهنوردی تیلار رشت