“گزارش برنامه خط الراس جنوبی گیلان”

پیمایش خط الراس جنوب گیلان برنامه ایست که در تقویم ورزشی گروه در میانه خرداد ماه ۹۶ در نظر گرفته شده بود. از پیشینه این برنامه می توان به صعود های متعددی به قلل آسمانسرا ی لوشان ، آسمانسرا ی منجیل ، سردگاه و بزبره در سالیان گذشته و پیمایش نیمه این خط الراس از روستای بیورزن و قله بزبره در ابتدای آذر ماه ۹۳ و صعود چرمکش از همان مسیر در زمستان ۹۵ اشاره نمود . جمع بندی این صعودها گروه را برآن داشت تا پیمایش کامل این خط الراس را مدنظر قرار دهد.

این خط الراس به طول نزدیک به ۴۰کیلومتر دیواری به ارتفاعی بیش از ۱۰۰۰متر در شرق رودخانه سپیدرود ایجاد کرده است و تاثیر بسیار محسوسی در تبادلات آب و هوایی و اقلیم زیست محیطی منطقه دارد. با توجه به مرزبندی رودخانه سپیدرود در تقسیم بندی رشته کوه البرز می توان این سلسله از قلل را همچنان جزئی از البرز غربی نامید که درفک را در شرق و سپیدرود را در غرب خود می بیند. شش قله اصلی آسمانسرا ی لوشان ، چرمکش ، بزبره ، ترکبه ، سردگاه و آسمانسرا ی منجیل در این خط الراس قرار دارند. بغیر از صعود به اولین قله یعنی آسمانسرا ی لوشان که از جبهه جنوبی و به سمت شمال صورت می گیرد و حرکت n مانندی برای رسیدن به قله چرمکش بقیه مسیر به تقریب به جهت شمالغرب خواهد بود.

تدارکات غذایی صعود مطابق سایر برنامه های بیش از یک روز بصورت گروهی و توسط کمیته مالی و تدارکات گروه تهیه شد که علاوه بر دو لقمه کوچک و یک عدد موز برای پیش از آغاز برنامه در مینی بوس ، تنقلات و میوه و شربت ، از دو عدد ساندویچ برای روز اول ، املت گوجه و تخم مرغ و تن ماهی برای شام و کنسرو لوبیاوقارچ برای روز دوم تشکیل شده و در بسته بندی هایی آماده در صبح روز اول در ایستگاه محل قرار به کوهنوردان تحویل گردید.
برای این صعود ۱۴ نفر از همنوردان ثبت نام نمودند. حرکت از رشت با تاخیری ۴۰دقیقه ای به دلایل مختلفی چون دیرکردن ماشین ، حضور کوهنوردی خارج از ثبت نام و تلاش سرپرست برای منصرف نمودن و توضیح عدم پذیرش ایشان ، بازبینی چادرهای گروه که به امانت دست سایر دوستان بود آغاز شد. پس از یکی دوبار توقف در میانه راه برای خرید خرده وسایل و سوار نمودن همنوردی دیگر به روستای کرماک ( ۳۹S 377196 4059261) رسیدیم . این روستا در میانه مسیر لوشان به جیرنده و بعد از روستای معروف بیورزن قرار دارد. در اتوبان رشت به قزوین بعد از خروجی لوشان خروجی مشخصی برای جیرنده دارد که جاده اش از کنار کارخانه سیمان لوشان می گذرد.

کمی بعد از کرماک از زیر یال مشخصی در کنار جاده به ارتفاع ۱۱۶۱ متر بعد از صحبت های سرپرست و معرفی عوامل اجرایی و معرفی اجمالی منطقه و مسیر و زمانبندی حدودی و پس از نرمش و گرم کردن در ساعت ۸:۲۰ صبح پیمایش آغاز شد. با گذر از یک دهلیز سنگی و خروج از دره و رسیدن به دشت پیلارو و حرکت در غرب دیواره هایی سنگی و سوار بر یال شدن در منطقه خرس خال با ۴ استراحت ده دقیقه ای در این میانه ساعت ۱۳:۳۰ به قله آسمانسرا (۳۹ S 365091 4071522) با ارتفاع ۲۳۴۹ متر رسیدیم و بر فراز اولین قله این خط الراس ایستادیم.

قله بعدی ، قله چرمکش در فاصله ی افقی ۳کیلومتری در گرای ۳۱۵ درجه قرار دارد. اما این سه کیلومتر در واقع عرض دره ای است که این دو قله بر فراز دویال کناری آن قرار دارند. پس مسیر را همچنان به سمت شمال ادامه می دهیم تا با حرکتی نعلی شکل (n) از روی گردنه ای که بالای این دره شکل گرفته است به چرمکش برسیم. در دو دامنه این دره چشمه های پرویز و گاوگردان قرار دارد. هوای گرم و آفتابی روز اول باعث می شود که مصرف آب همنوردان بالا رود و دغدغه کمبود آب کمی نگران کننده می شود . سرپرست با بررسی ذخایر آبی و زمانبندی رسیدن به محل شب مانی و چشمه آن از رفتن به مسیر پرشیب درون دره و استفاده از دو چشمه فوق پرهیز کرده و راه را از روی گردنه و گاهی مسیر جاده خاکی ییلاقی بزبره ادامه می دهیم. و در ساعت ۱۶:۳۰ از یال شرقی بر فراز قله ۲۲۸۴ متری چرمکش (۳۹ S 375420 4064899) می ایستیم. دامنه سنگی پرشیب شمالی و شمالغربی قله با چشم اندازی مشرف بر گردنه و دره زیبای بزبره که با باد و مه ای در حال پوشیده شدن بود تصاویری زیبا خلق می نمود.

در حالی که می دانستیم صعودهای اصلی روز اول به پایان رسیده است از یال پرشیب شمالغربی چرمکش سرازیر می شویم تا به گردنه پر باد بزبره برسیم. از این نقطه سرپرست برنامه می بایست تصمیمی برای محل شب مانی بگیرد. کمپ برروی گردنه ، اطراق در کنار کلبه های رجبی و سمیع زاده در پایین دست کنار لار آب ، شب مانی در کنار سرچشمه در مسیر ترکبه سه گزینه پیش رو سرپرست بود . اولی فاقد آب و در معرض باد شدید بود اما زمینی مسطح و هموار برای برپایی چادر داشت. در گزینه های ۲ و ۳ آب موجود بود اما نکات منفی چون فضای نامناسب برای چادر ها و حضور گله گوسفندان و خروج از مسیر داشتند. در نهایت سرپرست گروه را به سمت کلبه ها (۳۹ S 374554 4065100) هدایت کرد اما دو نفر را رهسپار مسیر ترکبه و بازبینی چشمه و محل شب مانی نمود. در کنار کلبه ها با نوشیدن آب و خوردن لقمه ها و لختی استراحت با تماس دوستان بالادست و تصمیم سرپرست به سمت چشمه بالا می رویم . جهت پرهیز از برگشت به سوی گردنه با راهنمایی چوپان محلی ساکن منطقه از پاکوب کنار کلبه در راستای لوله انتقال آب به سمت شمالغرب می رویم . با توجه به کم رفت وآمد بودن و از بین رفتن پاکوب و ناآشنایی با این مسیر پس از حدود ۴۰ دقیقه گذر از دامنه های پرشیب جنگلی و از میان درختان با راهنمایی های صوتی دوستان بالادست ساعت ۱۸:۵۰ به چشمه (۳۹ S 374377 4065387) و محل شب مانی در ارتفاع ۱۹۱۸ متری رسیدیم.
نرمشی برای سرد کردن و برپایی چادرها و چای و شام و گپ و گفت از برنامه های شب بود. محل شب مانی برای همه چادر ها مناسب نبوده و تعدادی با شیبی محسوس که استراحت را کمی سخت می نمود برقرار شدند.

صبح روز دوم ساعت ۶ بیدار و پس از صرف صبحانه و جمع کردن چادرها و کوله ها و صحبت های سرپرست و نرمش و گرم کردن اول وقت ساعت ۷:۲۰ در هوایی مه آلود با بادی محسوس برای صعود به قله بزبره حرکت می کنیم. مسیر پیمایش در عرض دره می باشد ، از آنجایی که روز قبل از گردنه به سمت دره ودر راستای قله ترکبه آمده بودیم ، کمی از خط الراس فاصله گرفتیم و با رد شدن از زیر بزبره از دامنه پرشیب اش صعود می کنیم تا بر سر گردنه اتصال بزبره – ترکبه می رسیم و در حالیکه مه و باد شدت یافته با برگشت به سمت جنوب شرق در ساعت ۸:۳۰ به قله بزبره (۳۹ S 374094 4065922) با ارتفاع ۲۲۶۳ متر صعود می کنیم.

مسیر را در جهت شمالغرب و از روی خط الراس ادامه داده تا در ساعت ۹:۲۵ به قله سنگ نشان ترکبه (۳۹ S 372931 4065948) می رسیم.

ادامه مسیر یال طولانی و کم شیب در همان جهت شمالغرب با پوشش های متفاوت گیاهی ، گل های شقایق ، درختانی کوتاه قد و با فاصله در نهایت به بلندترین قله این خط الراس یعنی سردگاه (۳۹ S 369121 4067919) به ارتفاع ۲۴۰۰متر می رسد. با گامی به نسبت آهسته و یک استراحت ده دقیقه ای ساعت ۱۱:۴۵ برفراز قله سردگاه می ایستیم.

پس از سردگاه ارتفاع بیشتری کم می کنیم تا با گذر از دره ای وسیع و از کنار جاده ای کوهستانی و به نسبت پررفت وآمد و صرف ناهار در کنار جنگل در ساعت ۱۵:۴۰ به آخرین قله برنامه آسمانسرا ی منجیل (۳۹ S 365091 4071522) با ارتفاع ۱۹۵۰ متر می رسیم.

در حالیکه دوباره هوا مه آلود شده و وسعت دید پایین آمده است همچنان در جهت شمالغرب مسیر جنگل را پیش می گیریم. با توجه به سرعت گروه که به دلیلی خستگی یکی از همنوردان بسیار پایین آمده با کمک GPS به درون جنگل رفته و به سمت شمال دامنه های پرشیبش را پایین می رویم و با یافتن پاکوبی پهن و مشخص در جهت شمال ادامه می دهیم . فرود از یالی متفاوت با یال پیش بینی شده و کوتاه تر ما را در ساعت ۱۸:۴۵ دقیقه به روستای آغوزبن (۳۹ S 363643 4074915) در شمالشرقی رودبار (۲کیلومتر اختلاف با ایستگاه گاز گلدیان) می رساند.

در این برنامه ۳۸٫۷ کیلومتر راه طی یک روز و ۱۰ساعت و ۲۶ دقیقه با احتساب استراحت ها و شب مانی پیموده شد. متوسط سرعت در زمان های حرکت گروه ۲٫۹۱km/h بود.
تمامی ارتفاع ها ، زمان ها و مسافت های اعلام شده در گزارش از دستگاه GPS با مشخصات فنی زیر بوده است.
دستگاه : گارمین Map64 s
مختصات : UTM , بیضوی مبنا WGS84 , ارتفاع سنج بارومتریک کالیبره با ماهواره GPS
شیوه ذخیره سازی برمبنای مسافت های ۱۰متری
تاریخ اجرا: ۱۱-۱۲/۰۳/۹۶
سرپرست برنامه : سهند پرویزی
راهنمای مسیر : مسعود سلیم پور
گروه کوهنوردی تیلار رشت