باتون و کاربردهای آن

باتوم یکی از تجهیزات بسیار مفید در کوهپیمایی است . امروزه بسیاری از کوهنوردان ، کوهپیمایان و حتی طبیعت گردان از این وسیله استفاده می کنند.
باتوم برای سهولت در پیمایش ها و کم کردن فشار بر روی پا و مفاصل و ستون فقرات بسیار مفید است ، بخصوص به هنگام کوله کشی های سنگین در برنامه های چند روزه و یا گام برداری در مسیرهای با حجم برف بالا. استفاده صحیح از باتوم در هنگام صعود ۲۰% و در پایین آمدن ۳۰% از فشار وارده بر مفاصل و ستون فقرات کم می کند. همچنین باتوم برای حفظ تعادل در گذرگاه ها و عبور از رودخانه بکار می رود. در مواقع اضطراری هم می توان با کمک آن برانکارد ساخت.

باتوم ها در دو مدل ثابت و تلسکوپی (قابل تنظیم قد) وجود دارند. برای کوهپیمایی استفاده از مدل قابل تنظیم توصیه می گردد.
یک باتوم قابل تنظیم از قسمت های زیر تشکیل شده است. یک بدنه دو یا سه تکه که توسط گیره های پیچی یا قفل دار بصورت تلسکوپی در هم فرو رفته یا ثابت می گردند ، یک دسته پلاستیکی جهت سهولت در دست گرفتن باتوم ، یک تسمه حمایت که دو کار انجام می دهد اول حمایت باتوم در لحظاتی که به هردلیلی از دست جدا می شود و می افتد پرت نگردد و  از دسترس کوهنورد خارج شود و دوم با شیوه صحیح به دست گرفتن باتوم و تسمه بخشی از بار از طریق آن به مچ منتقل شده و فشار به دست کاسته می شود.گل باتوم در قسمت انتهایی باتوم نصب می شود و کمک می کند در مسیر برفی باتوم بیش از حد در برف فرو نرود .
معمولا در دو سایز مختلف همراه هر باتوم است نوع کوچک آن در مسیر هایی با برف سفت و یخ زده و نوع پهن و بزرگ آن در مسیرهای با برف تازه یا برف پودری استفاده می گردد. سخمه انتهایی ترین قسمت باتوم است که از فولاد سخت ساخته می شود و محل تماس باتوم با زمین است. محافظ سخمه قطعه ای پلاستیکی است که به هنگام نصب باتوم بر کوله پشتی روی سخمه قرار می گیرد تا مانع آسیب دیدن سایر وسایل گردد.
برای استفاده صحیح از باتوم اول باید آن را متناسب با قد تنظیم نمود بگونه ای که دست ها از محل آرنج در حالت زاویه ۹۰ درجه قرار بگیرد . این زاویه هم برای بالا رفتن از شیب و هم پایین آمدن صدق می کند بنابراین به هنگام پایین آمدن طول باتوم ما بلندتر خواهد بود تا حالت دست ها حفظ گردد. تنظیم نبودن قد باتوم ( کوتاه یا بلند بودن آن) انرژی کوهنورد را به هدر می دهد و باعث خستگی زودرس می گردد. همچنین به دست گرفتن غیر صحیح باتوم هم آسیب زننده است. یک اشتباه رایج آن است که باتوم را از بالای دسته و به شکل عصا به دست می گیرند ، در این حالت یک لغزش یا چرخش ناگهانی باتوم مثلا برروی یک سنگ آسیب جدی به مچ دست وارد می کند.

                         روش درست                                                     روش نادرست     

همواره باید از باتوم به صورت جفت استفاده نمود و قد هر دو باید یکسان باشد مگر در مواقعی که در یک شیب تند مشغول تراورس باشیم یعنی بصورت عرضی در شیب حرکت کنیم و یک سمت کوه و سمت دیگر دره باشد ، در این حالت باتوم سمت کوه کوتاه تر است.
شیوه راه رفتن با باتوم بصورت “باتوم پای مخالف – باتوم پای مخالف ” است بطور مثال باتوم دست راست با پای چپ و باتوم دست چپ با پای راست حرکت می کند. البته در شیب های تند بخصوص مسیرهای برفی از شیوه “باتوم ،باتوم – پا ،پا “هم استفاده می شود.
به هنگام راهپیمایی در مواقعی که از باتوم استفاده نمی کنیم باید به شیوه حمل آن دقت نمود تا به دیگران آسیب نزد.
در پایان برنامه بدنه و سخمه باتوم را باید با پارچه تمییز نمود . از روغن کاری بدنه و مفاصل باتوم باید پرهیز کرد ، روغن کاری باعث می شود که دیگر مفاصل آن سفت و ثابت نگردد و باتوم دیگر قابل استفاده نمی باشد.

 کمیته آموزش گروه کوهنوردی تیلار رشت